Tối 20-3 (nhằm ngày 16-2 năm Tân Mão) tại Đàn Xã Tắc, kinh thành Huế, Trung tâm Bảo tồn di tích Cố Đô Huế tổ chức Lễ tế đàn Xã Tắc năm 2011. Tham gia lễ tế có hơn 600 diễn viên Đoàn Nghệ thuật cung đình Huế cùng hàng nghìn người dân Cố Đô và du khách tham quan.
Đàn Xã Tắc được xây dựng năm 1806 thời vua Gia Long. Tất cả các thành, dinh, trấn trong toàn quốc theo lệnh vua, phải đóng góp đất sạch để đắp đàn. Bởi vậy, đàn Xã Tắc tượng trưng cho đất đai của cả nước, ý nghĩa của đàn Xã Tắc vì thế càng thêm thiêng liêng.
- Lễ tế đàn Xã Tắc, nét độc đáo của văn hóa Việt Nam.
Do ảnh hưởng của chiến tranh và thiên tai tàn phá, đàn Xã Tắc bị hư hỏng nặng nên một thời gian dài bị lãng quên. Đến năm 2007, UBND tỉnh Thừa Thiên-Huế đã quyết định trùng tu nguyên vẹn Đàn Xã Tắc và khôi phục lễ tế Xã Tắc để phục vụ các kỳ Festival Huế. Từ đó đến nay, hàng năm lễ tế Xã Tắc được xã hội hoá tối đa để thực sự trở thành một lễ hội cộng đồng. Hiện nay, ở nước ta chỉ còn duy nhất Cố Đô Huế còn tổ chức lễ hội này.
Lễ tế đàn Xã Tắc (tế thần đất và thần lúa) là một lễ hội cung đình có từ lâu đời ở Việt Nam, thường được tổ chức vào tháng 2 âm lịch hằng năm nhằm tôn vinh nền nông nghiệp nước nhà, cầu mong đất nước bình yên, mưa thuận gió hoà, đất đai tươi tốt, mùa màng bội thu, nhân dân no ấm. Lễ tế năm nay được tiến hành gồm 2 phần chính: Lễ xuất cung và lễ tế. Lễ xuất cung của đoàn Ngự đạo được bắt đầu lúc 19 giờ 45 phút, hơn 600 người với đầy đủ các nghi vệ, quan văn võ, binh lính, đội nghi trượng, đội nhã nhạc, vũ công Bát dật, voi, ngựa, chuông trống, võng, lọng, cờ quạt…
Người đóng vai Hoàng đế mặc áo bào, đeo đai ngọc thân chinh tế lễ xuất phát từ Điện Thái Hoà ra cửa Ngọ Môn, cùng đoàn Ngự đạo đến đàn Xã Tắc. Sau 3 hồi chuông trống, Ngự đạo xuất phát, di chuyển theo đường 23 tháng 8, vào đường Lê Huân, rẽ qua đường Ngô Thời Nhậm và đến đàn Xã Tắc. Trên đường đến đàn tế có đặt 3 hương án với các bô lão khăn áo chỉnh tề quỳ lạy nghênh đón đoàn Ngự đạo. Sau 20 phút đoàn Ngự đạo đến đàn tế. Đàn tế được trang hoàn lộng lẫy, uy nghi với cờ quạt, đèn lồng sáng rực, điểm giữa là 2 trụ cờ Quốc thái dân an cao 6m, ở tầng thượng đặt hai án thờ lớn, phía Bắc tầng hạ cũng đặt hương án, thiết 8 bàn tế ở hai bên có lọng đầy đủ. Mỗi án thờ đều chuẩn bị tam sinh (trâu, dê, lợn), mâm ngũ quả, hương đèn, chén rượu, lụa dâng cúng, ngọc, bài vị viết mực đen.
Đúng 20 giờ 5 phút, lễ tế bắt đầu. Sau phần trình diễn của Nhã nhạc và Bát dật, các nghi thức tế tự diễn ra tuần tự: Lễ Quán tẩy (rửa tay tẩy trần), Lễ Thượng hương (dâng hương), Lễ Nghinh trần (rước thần đến dự), Lễ Điện ngọc bạch (dâng ngọc trắng), Lễ Truyền chúc (đọc chúc văn), Lễ Hiến tước (dâng rượu), Lễ Phú tộ (hưởng lộc), Lễ Triệt soạn (hạ cỗ), Lễ Tống thần (đưa tiễn thần) và Lễ Tư chúc bạch soạn (đốt chúc văn, ngọc lụa, bài vị).
Năm nay, mặt bằng phía Bắc của đàn tế đã được giải toả nên khu vực này tương đối đẹp và vuông vức nên đám rước đã đi vào cửa hướng Bắc thay cho hướng Nam trước đây. Đây cũng điểm tạo nên sự khác biệt so với 3 kỳ tổ chức trước: không gian trang trí bàn thờ thoáng rộng và đội hình múa Bát dật cũng không bị dạt về hai bên mà tập trung biểu diễn ngay ở phía trước đàn, tạo thêm sự hoành tráng cho lễ tế. Ông Phùng Phu, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích Cố Đô Huế, Trưởng Ban tổ chức cho biết: Điểm đặc biệt của lễ tế năm nay là có sự tham gia của 100 bô lão đến từ các địa phương trong tỉnh, thể hiện ý nghĩa đại diện cho trăm họ (bách tính). Đây cũng là lần đầu tiên trang phục múa Bát dật được đưa vào sử dụng sau khi được đầu tư nghiên cứu phục hồi. Việc đưa trang phục mới được phục chế vào Lễ tế đàn Xã Tắc nhằm làm cho ngày lễ tế ngày càng tiếp cận tính chân xác của lễ hội nguyên thuỷ hơn.
Lễ tế đàn Xã Tắc ở Cố Đô Huế vừa qua là một nét độc đáo của văn hoá Việt Nam được Trung tâm Bảo tồn di tích Cố Đô Huế tái hiện một cách sinh động. Hàng ngàn người dân và du khách đã đứng chật kín cả hai bên đường và xung quanh đàn Xã Tắc để được trực tiếp tham quan đoàn Ngự đạo và các phần lễ tế. Sau phần lễ tế chính, người dân và du khách được lên dâng hương cầu nguyện và tham quan tại đàn Xã Tắc.
Bài, ảnh: Trần Đình Thăng
(Theo website Nguyễn Tấn Dũng)
No comments:
Post a Comment