Nước nhà hoàn toàn độc lập đã hơn 35 năm, song sự nguy hiểm, thậm chí là cái chết vẫn luôn rình rập con người ở những vùng đất bị ô nhiễm bom mìn do hậu quả của chiến tranh để lại. Với chức năng nhiệm vụ được giao, trong những năm qua, đội ngũ cán bộ khoa học và nhân viên Trung tâm Công nghệ Xử lý bom mìn (Bomicen), Bộ tư lệnh Công binh đã không ngừng nỗ lực vì sự hồi sinh của những “vùng đất chết”.
Nhân “Ngày thế giới phòng chống bom mìn” 4-4, phóng viên Báo QĐND Online đã có cuộc trao đổi với Đại tá Nguyễn Trọng Cảnh, Giám đốc Bomicen về công việc lặng thầm của những người đang hàng ngày đối mặt với hiểm nguy, mang lại bình yên cho nhiều con người, nhiều vùng đất…
Phóng viên (PV): Thưa Đại tá Nguyễn Trọng Cảnh, đồng chí có thể giới thiệu cùng bạn đọc Báo QĐND Online về chức năng nhiệm vụ của Bomicen?
Đại tá Nguyễn Trọng Cảnh
Đại tá Nguyễn Trọng Cảnh: Năm 1996, Bộ Quốc phòng ra Quyết định thành lập Trung tâm Công nghệ Xử lý Bom mìn. Trung tâm là đơn vị sẵn sàng chiến đấu, có chức năng nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ trong lĩnh vực dò tìm, xử lý bom mìn vật nổ, ứng dụng năng lượng nổ phục vụ nhiệm vụ Quốc phòng- An ninh- Kinh tế.
Cụ thể hơn, Bomicen có nhiệm vụ tham gia tư vấn, xây dựng, thẩm định, giám định chất lượng và trực tiếp triển khai các dự án xử lý môi trường có liên quan đến bom mìn, vật nổ; tham gia điều tra, khảo sát, thu thập số liệu, soạn thảo các quy trình kỹ thuật, định mức, tài liệu huấn luyện về xử lý bom mìn vật nổ; nghiên cứu ứng dụng công nghệ phục vụ xử lý, dò tìm bom mìn vật nổ; thực hiện nhiệm vụ xử lý và tiến hành dò tìm bom mìn vật nổ; tham gia bồi dưỡng, huấn luyện, đào tạo nhân viên chuyên môn kỹ thuật chuyên ngành trong toàn quân…
Ngoài ra, Bomicen còn thực hiện nhiệm vụ đối ngoại quân sự nhằm vận động tài trợ quốc tế cho việc khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh…
Với kết quả đạt được trong những năm qua, đến nay có thể khẳng định, Bomicen là cơ quan đầu ngành của toàn quân về kỹ thuật dò tìm, xử lý bom mìn, vật nổ và xử lý bom đạn cấp 5.
PV: Được biết, số lượng bom mìn vật nổ sót lại ở nước ta sau chiến tranh còn rất lớn, đồng chí có thể giới thiệu rõ hơn về nội dung này?
Đại tá Nguyễn Trọng Cảnh: Theo số liệu tổng kết chiến tranh, riêng số lượng đạn dược quân đội Mĩ sử dụng trong chiến tranh Việt Nam là 15,3 triệu tấn. Kết quả điều tra năm 2002 cho thấy, số bom mìn vật nổ còn sót lại ở nước ta khoảng 800 nghìn tấn, làm ô nhiễm hơn 6,6 triệu ha, tức là khoảng hơn 20% diện tích đất đai toàn quốc, đó là chưa tính đến ô nhiễm bom mìn dưới biển. Có những tỉnh như Quảng trị, Thừa Thiên-Huế, diện tích bị ô nhiễm từ 78 đến trên 83%. Mặc dù quân đội và các lực lượng chức năng đã hết sức cố gắng trong xử lý bom mìn vật nổ, nhưng theo số liệu thống kê, đến nay chúng ta mới làm sạch được 3,28% diện tích đất đai bị ô nhiễm bom mìn trên toàn quốc. Tuy nhiên, với những tiến bộ đạt được trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học phục vụ dò tìm xử lý bom mìn của bộ đội công binh nói chung, Bomicen nói riêng, có thể khẳng định rằng, việc xử lý bom mìn, vật nổ trong thời gian tới sẽ ngày càng được đẩy nhanh tiến độ.
PV: Vậy trong những năm qua, Bomicen đã đạt được những kết quả nổi bật nào trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học, phục vụ dò tìm, khắc phục bom mìn vật nổ. Nhiệm vụ đặt ra đối với lĩnh vực này trong thời gian tới là gì, thưa đồng chí?
Cán bộ của Bomicen thực hành lắp đặt lượng nổ lõm trên bom. Ảnh: Đàm Thắng
Đại tá Nguyễn Trọng Cảnh: Được sự quan tâm, chỉ đạo thường xuyên của lãnh đạo, chỉ huy các cấp và sự nỗ lực không ngừng của đội ngũ cán bộ khoa học Bomicen, trong những năm qua, hơn 20 đề tài từ cấp cơ sở đến cấp Bộ Quốc phòng đã được nghiên cứu thành công và triển khai ứng dụng có hiệu quả trong thực tiễn.
Có thể kể đến như đề tài “Điều tra, thu thập thông tin, đánh giá sơ bộ mức độ tồn lưu bom mìn, vật nổ và những thiệt hại về con người, về cơ sở vật chất do bom mìn, vật nổ gây ra trên phạm vi toàn quốc và đề xuất các giải pháp khắc phục”. Đề tài đã đưa ra được số liệu ban đầu về tỷ lệ diện tích bị ô nhiễm bom mìn trên đất nước ta, qua đó tính ra số kinh phí cần có để khắc phục hết bom mìn do chiến tranh để lại.
Với đề tài “Nghiên cứu xác định công nghệ và mô hình tổ chức trạm xử lý bom mìn, đạn dược, vật nổ ở Việt Nam”, chúng ta vừa bảo đảm an toàn tuyệt đối cho bộ đội trong quá trình xử lý bom mìn vật nổ, vừa đạt hiệu quả cao và tiết kiệm so với nhập ngoại hàng trăm tỷ đồng một trạm, phù hợp với khả năng đầu tư và sản xuất hoàn toàn ở trong nước.
Ngoài ra, còn phải kể đến đề tài “Ứng dụng công nghệ thông tin trong thu thập và phân tích tín hiệu dò tìm bom đạn ở độ sâu lớn” và “Nghiên cứu áp dụng máy tính nhúng lắp cho máy dò bom Vallon 1303A1”. Với đề tài này, chúng ta dễ nhận dạng, xác định nhanh chủng loại, hình dạng, kích thước, trọng lượng và độ sâu của bom đạn đang nằm trong lòng đất, qua đó tiết kiệm được hàng chục tỷ đồng mua thiết bị. Ngoài ra, khi ứng dụng vào thực tiễn còn tiết kiệm ít nhất khoảng 15% chi phí rà phá bom mìn. Năm 2010, Bomicen tiếp tục nghiên cứu và ứng dụng thành công đề tài Chế tạo lượng nổ lõm dùng phá rách vỏ bom, qua đó giải quyết được bài toán vô hiệu hoá bom, đạn cỡ lớn mà không phải sử dụng phương pháp hủy nổ.
Đáng chú ý là “Chương trình quốc gia khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh ở Việt Nam giai đoạn 2010-2025”, do Bomicen xây dựng, đã được Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng phê duyệt tháng 4-2010. Nếu Chương trình được thực hiện đúng tiến độ thì thời gian khắc phục cơ bản hậu quả bom mìn trên đất nước ta sẽ được rút ngắn từ hơn 300 năm (tính toán theo tiến độ khi chưa thực hiện Chương trình) xuống còn 50 năm.
Trong những năm tới, Bomicen sẽ tiếp tục đẩy mạnh triển khai Chương trình quốc gia khắc phục hậu quả bom mìn, trung tâm dữ liệu, biên soạn tiêu chuẩn, quy chuẩn; nghiên cứu, phát triển trang bị xử lý bom đạn cơ động, hoàn thiện các dây chuyền xử lý bom đạn cấp 5; nghiên cứu khắc phục bom mìn trong các tình huống đột xuất; nghiên cứu kỹ thuật dò tìm, xử lý bom mìn dưới biển sâu và giải pháp ứng phó với bom mìn thông minh…
Từ nhận thức sâu sắc về chức năng, nhiệm vụ của trung tâm và sự quan tâm của các cấp, các ngành, chắc chắn trong thời gian tới, chúng tôi tin Bomicen sẽ tiếp tục có những đóng góp tích cực, hiệu quả vào quá trình hồi sinh những vùng đất bị ô nhiễm nặng nề bởi bom mìn, vật nổ trên đất nước ta.
PV: Xin cảm ơn đồng chí!
Hoàng Hà (thực hiện)
(Theo website Nguyễn Tấn Dũng)
